Dobre słowo potrafi podnieść samoocenę, złe ją osłabić i obniżyć poczucie własnej wartości. I rzecz nie w tym, by nie mówić o błędach, a w tym, żeby robić to w taki sposób, który pomaga i motywuje. Każde „dziękuję za wysiłek”, „spróbujmy jeszcze raz” czy „widzę Twój postęp” buduje sposób myślenia osoby uczniowskiej o sobie („potrafię/nie potrafię”) i o szkole („to miejsce jest dla mnie/nie dla mnie”). Gdy dominują komunikaty wspierające, rośnie samoocena, zaangażowanie i chęć podejmowania wyzwań.

To nie jest „miły dodatek”, a jeden z najmocniejszych czynników wpływających na uczenie się i atmosferę w klasie. Badania metaanalityczne pokazują, że jakość relacji i informacji zwrotnej przekłada się na wyniki i zachowanie.

Jak komunikacja wpływa na samoocenę i relacje w szkole:

• Poczucie przynależności: kiedy osoby uczniowskie czują się zauważone i ważne, spada poziom trudności emocjonalnych i rośnie motywacja, a nauczycielskie wsparcie jest jednym z najsilniejszych boostów przynależności.
• Relacja osoba nauczycielska – osoba uczniowska: ciepła, przewidywalna relacja wiąże się z lepszym zaangażowaniem i osiągnięciami w różnych grupach wiekowych.
• Język włączający i nazywanie po imieniu: szacunek dla tożsamości (np. używanie wybranego imienia i zaimków) koreluje z lepszym dobrostanem i mniejszym ryzykiem doświadczania depresji u osób młodych, szczególnie osób transpłciowych czy niebinarnych – jakże prosta, a jednocześnie ważna praktyka.

Pięć filarów wspierającego języka w klasie

Budowanie atmosfery zaufania i bezpieczeństwa w klasie zaczyna się od języka, którego używamy na co dzień. Słowa kształtują nie tylko przebieg lekcji, lecz również relacje między osobami uczniowskimi a nauczycielskimi. Wspierający język to nie przypadkowe miłe zdania, lecz konkretne nawyki komunikacyjne, które – jak potwierdzają badania – realnie wpływają na motywację, samoocenę i zachowanie. Oto pięć filarów takiej komunikacji, które można wdrożyć w każdej klasie, niezależnie od przedmiotu czy wieku grupy.